فرش ایران

 قسمت تراش (شیرینگ)

پس از خشک شدن کامل فرش، عملیات تراش بر روی آن انجام می شود. قسمت تراش که در انتهای ماشین آهار قرار گرفته است، پرداخت نهایی فرش را انجام می دهد. تمامی فرش هایی که از ماشین آهار عبور داده می شود، خواه فرش هایی که قبلاً تراش خورده اند و خواه فرش هایی که احتمالاً به دلیل یکنواخت بودن سطح خاب، تراش نخورده اند، الزاماً از این قسمت عبور داده می شود. وجود مکنده های بسیار قوی سبب می شود تا پرزهای الیاف بریده شده، از روی سطح فرش جمع آوری شود. بدین ترتیب فرش خروجی از قسمت تراش انتهای ماشین آهار، دارای سطحی یکنواخت، مخملی و بسیار تمیز می باشد.

 زیگزاگ و چرم دوزی

برای زیگزاگ کردن کناره های فرش، از دستگاه زیگزاگ استفاده می شود. این دستگاه نوعی چرخ خیاطی است که هم زمان از دو نوع نخ استفاده می کند. یکی از آن ها، نخ زیگزاگ است که معمولاً همان نخ خاب زمینه فرش (با همان مشخصات و رنگ) می باشد. این نخ به وسیله حرکت زیگزاگی یا رفت و برگشتی سوزن به طول یک تا یک و نیم سانتی متر، زیر و روی لبه برزنت را به هم می دوزد. نخ دیگر، نخ دوخت است که بسیار محکم تر بوده و وظیفه استحکام بخشی زیگزاگ کناره فرش را بر عهده دارد.

 برش

تمامی فرش ها به صورت رول های به هم پیوسته از خط آهار و تکمیل عبور می کنند. بنابراین، در انتهای خط تکمیل، برزنت بین فرش ها، بریده شده و فرش ها به صورت تک به تک از یکدیگر جدا می شوند.برزنت بین دو فرش که عامل اتصال دو فرش متوالی است، دارای طولی بین 5 تا 10 سانتی متر است. برش برزنت مابین دو فرش به گونه ای انجام می شود که حداقل 2 تا 3 سانتی متر برزنت برای انتهای هر یک از فرش ها باقی بماند تا بتوان ریشه زنی سر و ته فرش را در مرحله بعد انجام داد.

 ریشه زنی

در تکمیل فرش ماشینی سرنخ های چله آزاد وجود ندارند و ریشه ها توسط دستگاه ریشه زنی به لبه برزنت یا ساده باف انتهای فرش دوخته می شوند. این کار سبب می شود تا نه تنها فرش ماشینی زیباتر شود، بلکه نخ های پود و خاب در دو سر فرشمهار شده، از در آمدن آن ها از داخل برزنت جلوگیری شود.

به هنگام برش و جدا کردن فرش ها از یکدیگر، باید حداقل 2 تا 3 سانتی متر برزنت ابتدا و انتهای فرش برای ریشه زنی باقی بماند تا ریشه ها روی برزنت زده شوند. در صورتیکه که برزنت کافی برای ریشه زنی وجود نداشته باشد، ریشه ها به ناچار بر روی خاب فرش زده می شوند. در چنین حالتی، علاوه بر معیوب و نازیبا شدن سر و ته فرش، به دلیل حرکت خاب فرش، ریشه ها به تدریج شل شده شکل یکنواخت خود را از دست می دهند.

 مشکلات آهار و تکمیل

مشکلات سطح خاب فرش

الف) پرزدار بودن خاب فرش

میزان پرز سطح فرش بستگی به کیفیت نخ خاب و مراحل اولیه تولید نخ و نوع نخ اکریلیک مصرفی دارد.

در قسمت تکمیل چگونگی کارکرد دستگاه رایینگ نقش مهمی در کاهش پرز سطح خاب فرش دارد. زاویه برس، تعداد و سرعت ضربه زن، قدرت فن و سرعت عبور فرش و نظافت فیلترهای رایینگ در پرزگیری اهمیت دارد.

عامل دیگری که می تواند در پرزدهی فرش موثر باشد، دمای بیش از حد داخل خشک کن ماشین آهار است که دمای غیرمتعارف موجب آسیب دیدن نخ خاب می شود.

ب) سوختگی سطح خاب فرش

سوختگی و مات شدن سطح خاب فرش در مرحله بافت به دلیل کیفیت نخ خاب مصرفی و عملکرد نادرست تیغه ماشین بافندگی می تواند به وجود آید. در مرحله شیرینگ در صورت تنظیم نبودن سیلندر شیرینگ می تواند موجب سوختگی سطح خاب فرش شود.

ج) ناهمواری و خرابی سطح خاب فرش

در ماشین های جدید بافندگی ناهمواری سطح خاب نسبت به ماشین های قدیم خیلی کمتر شده است. در قسمت شیرینگ در صورت عدم دقت کارگر و خاب برداری نادرست و یا نداشتن برش سیلندر و تیغه تخت آن احتمال خرابی خاب فرش زیاد هست.

سفت شدن یا نمدی شدن سطح خاب فرش در صورت تنظیم نبودن زاویه برش سیلندر ممکن است به وجود آید.

سفت شدن یا نمدی شدن سطح خاب فرش در صورت تنظیم نبودن حرارت داخل خشک کن ماشین آهار و یا بالا بودن دمای سیلندر ماشین آهار ممکن است به وجود آید. سفت شدن سطح خاب بواسطه حرارت ماشین آهار معمولاً با تغییر رنگ کلی سطح خاب فرش همراه است.

د) دو خاب شدن سطح فرش

دو خاب شدن یا حالت سایه و روشن اغلب موارد ارتباطی با بافت فرش ماشینی شیرینگ ندارد و دلیل اصلی آن تنظیم نبودن حرارت ماشین آهار هست. این مشکل بیشتر در فصل سرد سال و زمانی که حرارت ماشین آهار افزایش داده می شود به وجود می آید.

حالت سایه روشن نامنظم روی سطح خاب ممکن است به دلیل نگهداری فرش در حالت نادرست و به مدت طولانی بعد از خروج فرش از ماشین آهار در خط تکمیل ایجاد شود. دو خاب شدن در فرش هایی که تراکم کمتر دارند بیشتر شایع است.