فرش ایران

    ویسکوز

لیف ”ویسکوز? در دسته الیاف بازیافتی سلولزی قرار می­گیرد. نام کامل آن ”ویسکوز ریون? است و مهم­ترین لیف بازیافتی است که تاکنون بشر توانسته آن را تولید کند. ”الیاف بازیافتی?، الیافی هستند که مواد اولیه یا پلیمر آن­ها در طبیعت موجود است. پلیمر لیف ویسکوز، سلولز است که از چوب درختان به دست می­آید. لیف ویسکوز فرآیند تولید بسیار پیچیده و طولانی دارد. همین امر سبب شده است تا علی­رغم ارزانی مواد اولیه آن، ویسکوز گران­تر از الیاف متداولی مانند پلی­استر و پلی­پروپیلن باشد. ویسکوز، نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا تولید نمی­شود. دلیل اصلی این امر، تنها عدم وجود دانش فنی تولید نیست، بلکه برای تولید این الیاف به مقدار بسیار زیادی آب و چوب درخت نیاز است که به طور طبیعی در بسیاری از کشورهای دنیا وجود ندارد. بنابراین کل ویسکوز مورد نیاز کشور از خارج تامین می­شود.

ویسکوز، لیفی با چگالی 5/1 گرم بر سانتی­متر مکعب است. بنابراین، این لیف در زمره سنگین­ترین الیاف متداول قرار می­گیرد. سایر الیاف متداول یعنی پشم، ابریشم، پلی­استر، پلی­پروپیلن، اکریلیک و نایلون همگی سبک­تر از ویسکوز هستند.

 استحکام لیف ویسکوز در حالت استاندارد بین 2 تا 5/2 گرم بر دنیر است که نشان می­دهد این لیف در مقایسه با سایر الیاف، از استحکام کمتری برخوردار است. علاوه بر آن، تحقیقات نشان داده است که این لیف، با مرطوب شدن نزدیک به نیمی از استحکام خود را از دست می­دهد. ازدیاد طول تا حد پارگی این لیف بین 18 تا 22% می­باشد. بازگشت­پذیری این لیف به ویژه در مقابل نیروهای فشاری وارده، ضعیف است. میزان جذب رطوبت بازیافتی ویسکوز 11% و از زمره الیاف آبدوست محسوب می­شود. این لیف نقطه ذوب ندارد. لیف ویسکوز مخصوصاً در حالت فیلامنت دارای درخشندگی و براقیتی خاص و بیش از سایر الیاف متعارف می­باشد.

ویسکوز نقش بسیار کمرنگ­تری نسبت به الیافی چون پلی­پروپیلن، اکریلیک و پلی­استر در صنعت فرش ماشینی جهان دارد. این لیف به مقدار اندک و عموماً در فرش­های تولید کشور بلژیک و به مقدار بسیار کمتر در برخی کشورها مانند ترکیه جهت نخ خاب فرش­های ماشینی به کار می­رود. از آن­جایی که خواص بازگشت­پذیری این لیف ضعیف است، فرش­های ویسکوزی را با ارتفاع خاب کوتاه ­(6 میلی­متر و کمتر) می­بافند تا مشکل سفت و سخت شدن فرش در اثر پاخوردن، کمتر و حتی­الامکان دیرتر خود را نشان دهد.

با توجه به هدف از کاربرد ویسکوز در فرش ماشینی، میزان استفاده از این نوع نخ خاب در هر فرش، بسیارکم و حتی کمتر از 1% وزن فرش ماشینی بافته شده را به خود اختصاص می­داد. نخ خاب ویسکوز تنها چند سال توانست در صنعت فرش ماشینی ایران دوام بیاورد. با ورود نخ­های خاب پلی­استر، که دارای استحکام بالاتر بوده، به وفور در داخل تولید می­شدند مهم­تر از همه بسیار ارزان­تر از ویسکوز بودند، نخ خاب ویسکوز از چرخه تولید فرش ماشینی ایران کاملاً حذف شد.